ชื่อหลักสูตร กิจกรรมคุณภาพ 5ส
หลักการและเหตุผล

กิจกรรมคุณภาพ 5ส ช่วยในการบริหารงานขององค์การในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นองค์การของทางราชการหรือองค์การธุรกิจเอกชนต่างก็ต้องการความเจริญก้าวหน้าให้มีการขยายตัวและเพิ่มเป้าหมายในการทำงานให้มากขึ้น ดังนั้น องค์การต่างๆ จึงมีความจําเป็นที่จะต้องปรับปรุงเปลี่ยนแปลงลักษณะวิธีปฏิบัติงานกระบวนการตัดสินใจ การพัฒนาบุคลากรทั้งในแง่ทักษะในงานและทัศนคติของผู้ปฏิบัติภายใต้สภาวะการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของสภาพแวดล้อมภายนอกองค์การ ไม่ว่าจะเป็นด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง ตลอดจนความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ซึ่งแต่ละองค์การนั้นย่อมจะประกอบไปด้วยทรัพยากรที่เป็นปัจจัยด้านการผลิต ได้แก่ คน (Man) เครื่องจักร (Machine) วัสดุ อุปกรณ์ (Material) วิธีการ (Method) อื่นๆ

ในจำนวนทรัพยากรทั้งหมดที่กล่าวไปนั้น คนนับได้ว่าเป็นทรัพยากรที่สำคัญที่สุดเพราะคนที่มีอยู่ในองค์การเป็นผู้ใช้ความรู้ ความสามารถและประสบการณ์ต่างๆ ที่มีอยู่ควบคุมและจัดการให้เกิดผลผลิตหรือการบริการที่มีประสิทธิภาพจึงมีผู้คิดค้นเทคนิคต่างๆ ขึ้นมามากมายทั้งชาวตะวันตกและตะวันออก เพื่อนำมาใช้ในการบริหารคนในองค์การเพื่อสร้างความเป็นเลิศในด้านการผลิตหรือการบริการต่างๆ ประเทศญี่ปุ่นถือได้ว่าเป็นประเทศที่ประสบความสำเร็จอย่างสูง จะให้ความสำคัญทางด้านการบริหารคนอย่างมากโดยถือว่าการบริหารงานจะดีได้ก็จะต้องบริหารคนให้ประสบความสำเร็จก่อน เช่น กิจกรรมกลุ่มย่อยหรือ QCC (Quality Control Cycle) กิจกรรมข้อเสนอแนะ เป็นต้น ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้จัดเป็นเทคนิคการบริหารของญี่ปุ่นที่มุ่งทางด้านการพัฒนาศักยภาพอันไม่มีขีดจํากัดของคน โดยมุ่งผลประโยชน์ทางด้านนามธรรมก่อนที่จะได้ผลประโยชน์ที่เป็นรูปธรรม

เนื่องจากคนญี่ปุ่นมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับทั่วไปในเรื่องการทำงานเป็นทีมความรักในหมู่คณะ ซึ่งเป็นเคล็ดลับสำคัญที่จะนําความสำเร็จมาสู่องค์กรจากอัตราการเจริญเติบโตของธุรกิจเชื้อสายญี่ปุ่นในประเทศไทยส่งผลให้เกิดการขยายตัวอย่างต่อเนื่อง แม้จะประสบกับความผันผวนทางเศรษฐกิจไม่น้อยในช่วงปีผ่านมาสิ่งเหล่านี้ถือเป็นความได้เปรียบเชิงกลยุทธ์ที่สามารถรักษาคนและธุรกิจได้อย่างดีเยี่ยมโดยเริ่มจากการวางเป้าหมายขององค์กรโดยเน้นผลการเติบโตและผลประกอบการระยะยาวไม่ใช่แค่กําไรระยะสั้นหรือมูลค่าหุ้นแบบองค์กรของสหรัฐอเมริกาจึงทำให้สามารถลงทุนและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตอย่างต่อเนื่องเพื่อช่วยลดต้นทุนและเสริมแกร่งองค์กรในระยะยาวสิ่งสำคัญที่สุด คือ การบริหารนโยบายโดยต้องบริหารนโยบายของแต่ละสาขาให้มีความสอดคล้องกับนโยบายของบริษัท ขณะเดียวกันนโยบายต่างๆ ต้องถูกซึมซับไปสู่ทุกคนในองค์กรโดยอาศัยการผลักดันระดับบุคคลผ่านผู้จัดการฝ่ายงานทำหน้าที่เป็นผู้นําคอยติดตามความก้าวหน้าทบทวนผลลัพธ์ของงานอย่างเป็นระบบ

เริ่มต้นของ 5ส น่าจะมาจากทางตะวันตกก่อนแต่ที่เริ่มนำมาใช้อย่างชัดเจน คือ ในประเทศญี่ปุ่น โดยชาวญี่ปุ่นได้ปรับเปลี่ยนและประยุกต์แนวคิดของตะวันตกในเรื่องการสร้างระเบียบวินัยและการเพิ่มผลผลิตให้มีความเหมาะสมกับวัฒนธรรมที่มีลักษณะเฉพาะมากยิ่งขึ้น การเกิดขึ้นของ 5ส ในญี่ปุ่นไม่ได้เกิดเป็น 5ส ในรูปแบบที่ชัดเจนแต่พัฒนามาจากแนวคิดในเรื่องการควบคุมคุณภาพ (Quality Control: QC) กล่าวคือ ญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 กองกําลังฝ่ายสัมพันธ์มิตรโดยการนําของสหรัฐอเมริกาที่เข้ายึดครองญี่ปุ่นได้เรียกร้องให้มีการักษาคุณภาพของชิ้นส่วนอุปกรณ์โทรคมนาคมที่ผลิตในประเทศญี่ปุ่น เพราะขณะนั้นสินค้าของญี่ปุ่นด้อยคุณภาพมากจะนํามาประกอบใช้กับอะไรก็มักใช้ไม่ค่อยได้ จากปัญหาดังกล่าวนี่เอง ทางอเมริกาจึงส่งผู้เชี่ยวชาญมาดูแลและให้ความรู้ในเรื่องการควบคุมคุณภาพสินค้าหรือคิวซี ซึ่งต่อมาหลักการที่ทางอเมริกานํามาเผยแพร่นี้เองที่กลายมาเป็นพื้นฐานที่ส่งให้ญี่ปุ่นกลับมาเป็นคู่แข่งที่น่ากลัวของตัวเองทั้งทางด้านเศรษฐกิจและด้านบุคคลากรในที่สุด ความหมายโดยรวมคือการจัดระเบียบและปรับปรุงที่ทำงานสถานประกอบกิจการและงานของตนด้วยตนเองเพื่อก่อให้เกิดสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี ปลอดภัย มีระเบียบเรียบร้อย มีคุณภาพและประสิทธิภาพหรืออีกนัยหนึ่งกระบวนการในการจัดสถานที่ทำงานให้เป็นระเบียบเรียบร้อยโดยมุ่งเน้นที่จะก่อให้เกิดประสิทธิภาพของการทำงานและจิตสํานึกในการปรับปรุงสภาพแวดล้อมที่ดีของผู้ปฏิบัติงาน

กิจกรรม 5ส เป็นกิจกรรมคุณภาพพื้นฐานอย่างหนึ่งในการเพิ่มผลผลิตของการทำกิจกรรม 5ส โดยช่วยให้หน่วยงานมีประสิทธิภาพในการทำงานดีขึ้นอย่างเสมอต้นเสมอปลาย และยังช่วยให้เกิดความปลอดภัยในการทำงานมากขึ้น อีกทั้งยังเป็นพื้นฐานที่นำองค์กรไปสู่การบริหารงานเชิงคุณภาพในอนาคต ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มพัฒนาคุณภาพ (QCC) ระบบบริหารคุณภาพทั่วทั้งองค์กร Total Quality Management หรือ (TQM) และมาตรฐานระบบคุณภาพ ISO 9000 อีกด้วย

วัตถุประสงค์
1.เพื่อเป็นการเพิ่มความรู้ความเข้าใจ หลักการทำกิจกรรม 5ส ปรับปรุงสภาพแวดล้อม อุปกรณ์ของใช้ในที่ทำงาน และระบบเอกสารให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ทันสมัย และปลอดภัย
2.เพื่อปลูกฝังสุขลักษณะ เสริมสร้างนิสัย ให้บุคลากรในองค์กรมีส่วนร่วมในการช่วยกันดูแลรักษา และพัฒนาคุณภาพงานให้มีมาตรฐานสูงขึ้น มีจิตสำนึกที่ดี ในการทำงานร่วมกับผู้อื่น และเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานให้ดีขึ้น
3.เพื่อสร้างความเข้มแข็งและความร่วมมือร่วมใจของบุคลากร ในการผลักดันองค์กรให้มีการดำเนินกิจกรรม 5ส อย่างเป็นรูปธรรม ต่อเนื่อง และเห็นผลสำเร็จ
4.เพื่อช่วยพัฒนาองค์กรในการลงมือปฏิบัติกิจกรรม 5ส สู่ระบบการปฏิบัติจริง จนผ่านเกณฑ์การประเมินรับรองเป็นองค์กรที่มีการดำเนินกิจกรรม 5ส สำเร็จยั่งยืนเป็นที่ยอมรับของสังคม

รายละเอียดหลักสูตร
1. ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกิจกรรมคุณภาพ 5ส
2. ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินกิจกรรมคุณภาพ 5ส
3. ความสำเร็จและประโยชน์ของกิจกรรมคุณภาพ 5ส
4. ความหมายของแต่ละกิจกรรมคุณภาพ 5ส
5. การประเมินผลกิจกรรมคุณภาพ 5ส
6. วงจร PDCA กับกิจกรรมคุณภาพ 5ส
7. แผนปฏิบัติการกิจกรรมคุณภาพ 5ส
8. รู้จักความคิดของตนเอง